Evenementen en activiteiten op Terschelling
Er gebeurt nogal wat op het eiland. Ook in de kostbare natuur van Terschelling. Het lijkt soms alsof dat allemaal zo maar kan, niets is echter minder waar. Niet alles kan altijd en overal. En ook: veel kan wel na goede afstemming en screening, op een aangewezen plek in een aangewezen periode.
Dit blog schrijf ik naar aanleiding van vragen die aan ons worden gesteld over activiteiten en evenementen op Terschelling. Het is een wat uitgebreider stuk, omdat het nodig is om alles volledig en in samenhang met elkaar toe te lichten.
Vooropgesteld: het is belangrijk te realiseren welke rol Staatsbosbeheer heeft. We gaan niet over beleid en vergunningen. Die rol hebben gemeente en provincie. Wij gaan wel over detailafspraken voor het terreingebruik, ecologie als het niet onder de natuurbeschermingswet valt, landschappelijke aspecten en recreatie.
Waar let Staatsbosbeheer op?
Aan iedere (georganiseerde en vergunde) activiteit gaan verscheidene afwegingen en toetsingen vooraf. Hieronder vind je de uitgangspunten en de afwegingen die we bij Staatsbosbeheer hanteren bij verzoeken om activiteiten en/of evenementen te mogen organiseren in de gebieden die wij op Terschelling beheren.
Als eigenaar van de grond kan Staatsbosbeheer toestemming verlenen voor activiteiten en evenementen, of weigeren. Het gemeentelijk beleid is een uitgangspunt bij onze behandeling van verzoeken.
We hebben zelf 3 criteria waaraan ieder verzoek wordt getoetst:
1. wat is het effect op ecologie, de natuurwaarde in flora en fauna?
2. wat is het effect op het landschap?
3. wat is het effect op andere gebruikers zoals eilanders en recreanten?
Wat doet Staatsbosbeheer niet?
Staatsbosbeheer verleent toestemming als formeel eigenaar, “privaatrechtelijk”, dit wordt in een gebruikersovereenkomst geregeld. Wij geven geen “publiekrechtelijke” vergunningen af, dat doen gemeente en provincie. De gemeente toetst op gemeentelijk beleid op gebied van veiligheid, volksgezondheid, horeca, evenementen en APV. De provincie toetst op de Wet Natuurbescherming.
Een organisator is zelf verantwoordelijk voor het verkrijgen van die vergunningen. Wij vragen voorafgaand aan het geven van toestemming de organisator zelf zorg te dragen voor draagvlak en open te staan voor inbreng van direct aanwonenden. Staatsbosbeheer, gemeente en provincie zoeken bij grote of nieuwe evenementen elkaar altijd op voor afstemming vanuit een ieders rol. In de vergunning van de gemeente wordt altijd verwezen naar de eigenaar van de grond voor toestemming.
1. Effect op ecologie
Bij kleinere activiteiten, tot 100 personen, volstaat een toetsing in de vorm van een zogenaamde QuickScan: een boswachter met de specialisatie ecologie inventariseert het gebied op de aanwezigheid van kwetsbare, beschermde en bijzondere soorten.
Bij de grotere activiteiten of evenementen is een natuurtoets noodzakelijk. Dan komt de provincie als bevoegd gezag in beeld: zij moet een natuurbeschermingswet vergunning afgeven. De natuurtoets moet worden gedaan door een onafhankelijk ecologisch adviesbureau. Deze wordt door de ecologen en juristen van de provincie bekeken en getoetst. Wij volgen dit besluit én doen voor zover nodig een gebiedsscan voor de exacte plaatsbepaling.
2. Effect op Landschap
Een activiteit mag geen blijvend effect op het landschap hebben. Na de activiteit moet het gebied binnen een gestelde termijn weer ‘vanouds’ zijn, dus zonder onherstelbare schade.
Dit betekent dat we bijvoorbeeld heel terughoudend zijn wat betreft zagen, snoeien en graven.
3. Effect op overige recreanten
Dat een activiteit in de natuur altijd een effect heeft op andere gebruikers, moge duidelijk zijn. De wijze waarop het andere wandelaars en fietsers kan hinderen hangt nauw samen met de openbare toegankelijkheid gedurende het evenement, de duur van een activiteit (inclusief op- en afbouw) en de reikwijdte (hoeveel mensen, hoeveel geluid, hoeveel hekken/podia etc.) van de activiteit. Ter illustratie: een groep mountainbikers passeert een bepaalde plek slechts gedurende een korte periode; het effect van een evenement bij het duinmeertje geeft daar -in de omgeving- beperkingen, maar merk je niet als je wandelt bij Formerum.
Recreatiemogelijkheden: zoneringskaart
Met de natuurwaarden en het landschap én met bovenstaande criteria en uitgangspunten in gedachten hebben we Terschelling ingedeeld in een aantal zones. Collega Joeri schreef er eerder een blog over en we hebben in ons enquête platform Echt Terschelling in 2016 hier al eens vragen over gesteld. De uitkomsten van de enquête vind je hier. De Zoneringskaart 2019 maakt helder of en waar iets kan, onder welke voorwaarden. Zo leiden we de activiteiten in het landschap in goede banen, minimaliseren we verstoring voor andere gebruikers en kunnen zaken plaatsvinden zonder onoverkomelijke nadelige gevolgen voor flora en fauna.
De ‘recreatiezoneringskaart’ staat niet op zichzelf. De hieronder staande beschrijving van ieder zonegebied én de tabel met de criteria voor activiteiten in de natuur zijn nodig voor de afweging en een besluit.
Zone A: Intensief
Intensief recreatiegebied: de driehoek tussen het duinmeertje van Hee, de Nollekes en zandafgraving Wulp.
- Hier kan vanuit de 3 criteria gezien ‘veel’. Concentratiegebied van intensieve recreatieve activiteiten zoals paintball, crossen, zomerspelen, levend stratego, hutten bouwen etc. Georganiseerde picknicks en feesten op de aangewezen locaties.
- Afweging: sturen op beperking overlast voor derden met name rondom duinmeer, voor recreanten en direct omwonenden; verder weinig beperkingen.
Zone B: Recreatiegebied
Recreatie gebied is een aangewezen bosgebied met open plekken én het Geitepark.
- De wat grootschaliger activiteiten zijn hier toegestaan, die voldoen volledig aan ‘passen bij Staatsbosbeheer’ en bij Terschelling.
- Denk aan droppings, levend stratego, etc. Georganiseerde picknicks en feesten op een aantal vastgestelde locaties.
Afweging: beperking overlast derden, vlekkenkaart natuurwaarden (bijzondere vegetatie, horsten) is leidend.
Zone C: Recreatiestrand e.o.
Dit is het strand tussen paal 5 en paal 12 en de aangrenzende zomerhuisgebieden West aan Zee en Midsland aan zee. Het strand tussen paal 8 en 12 is van de gemeente Terschelling.
- Activiteiten die daar plaatsvinden zijn altijd in overleg met de gemeente.
Zone D: Natuurbos
Dit zijn de bossen waar het accent ligt op natuur. De andere delen van de bossen zijn ingedeeld in zone B: Recreatiegebied.
- Déze delen van het bos herbergen grotere natuurwaarden en worden daarom enkel recreatief benut op een aantal vaste locaties (zie stippenkaart).
Zone E: Duingebied
De hogere natuurwaarden van het middelste gedeelte van het eiland zijn te vinden in de duinen van Terschelling.
- Daarom worden deze enkel recreatief benut op een aantal vaste locaties, buiten het broedseizoen (zie stippenkaart).
Zone F: Rust en ruimte voor natuur
Dit zijn de gebieden met de hoogste natuurwaarden van het eiland.
- Hier is op het gebied van recreatieve activiteiten het minst mogelijk. Enkel op vaste locaties en ook daar is de frequentie gering (zie stippenkaart).
Criteria
De criteria die horen bij de verschillende zones vind je hier: criteria zonering
Stippenkaart
Behalve de zonering voor activiteiten, hebben we ook een aantal vaste locaties voor diverse plaatsgebonden activiteiten, zoals trouwerijen en picknicks. De stippenkaarten (ACTIVITEITENLOCATIES OOST v2 ACTIVITEITENLOCATIES WEST v2) geven deze locaties weer. Iedere locatie heeft een kleur. In de legenda is aangegeven wat de kleuren precies inhouden.
Wanneer vraagt Staatsbosbeheer een financiële vergoeding?
Pas als aan bovenstaande uitgangspunten en criteria wordt voldaan, kan een activiteit of evenement plaatsvinden.
De natuurgebieden en recreatievoorzieningen op Terschelling zijn voor “niet georganiseerd gebruik” gratis toegankelijk voor iedereen. Niemand hoeft te betalen om van de Terschellinger natuur te genieten. Staatsbosbeheer vindt het juist belangrijk om ook groepen eilanders, voor wie een bezoek aan de natuur niet zo vanzelfsprekend is, kosteloos mee te nemen op excursies (bewoners van De Stilen) en een spannende overnachting op de Boschplaat (kinderen van de basisscholen).
Het wordt anders wanneer een activiteit of evenement wordt georganiseerd
We hanteren een vergoedingssysteem dat als volgt is opgebouwd:
- Een vergoeding voor de ureninzet boswachter: afspraken maken, controle vooraf en nadien, een QuickScan op kwetsbare natuur, gastheerschap en handhaving tijdens de activiteit.
- Een vergoeding voor de administratiekosten voor het opstellen van een overeenkomst: dit is noodzakelijk om afspraken vast te leggen en aansprakelijkheid te regelen. De overeenkomst is een waarborg voor het netjes achterlaten van het terrein en het is een waarborg voor de gebruiker dat het terrein daadwerkelijk gebruikt kan worden. Het kost tijd om de overeenkomsten te maken.
- Een vergoeding voor het locatiegebruik: het gebruik van een plek in een mooie omgeving heeft een waarde. Deze waarde is er niet zomaar: het kost inspanningen en geld om een omgeving zo mooi te houden. Daarom vragen we een vergoeding voor het gebruik van de locaties, een bijdrage van de deelnemers aan het evenement.
De vergoeding vermeld onder c vragen we voor georganiseerde activiteiten met betalende deelnemers, waarbij de organiserende partij een winstoogmerk heeft of ook andere partijen inschakelt die een marktconforme vergoeding krijgen voor geleverde diensten of middelen, kijk hiervoor ook eens naar het 181204 stroomschema. De vergoeding die we de organisatie vragen is afgestemd op het aantal deelnemers. Uitgangspunt is dan €0,50 /deelnemer/dag bij evenementen uitgaande van het maximaal aantal deelnemers zoals in de gemeentelijke vergunning, en max €2,50/deelnemer/dag bij ander zakelijk gebruik.
Natuurlijk kijken we altijd naar de eilander context en de aard van de activiteit. Dit betekent ook dat we niet een dergelijke vergoeding vragen voor maatschappelijke activiteiten door organisaties zonder winstoogmerk en waarbij er geen derde partijen worden ingehuurd die een marktconforme vergoeding krijgen voor geleverde diensten of middelen. Deze evenementen betalen voor georganiseerde activiteiten enkel de door Staatsbosbeheer gemaakte uren.
De opbrengsten van het terreingebruik dragen bij aan het mooi houden van de omgeving en aan de recreatieve infrastructuur (denk aan onderhoud paden, bankjes, bewegwijzering, routes). Bovendien maken deze vergoedingen het mede mogelijk dat we natuureducatie kunnen verzorgen aan eilanders, toeristen en schoolkinderen: te denken valt aan informatievoorziening over de natuur en het landschap, excursies, een inforuimte (de Natuurschuur in Lies) en een uitgebreid scholenprogramma.
Concluderend
Er spelen veel zaken mee in de afweging of een activiteit past in de natuur en op het eiland: natuurbelangen, landschappelijke gevolgen, economische belangen voor het eiland, bedrijfsvoering van eilander’ recreatiebedrijven, het belang van een direct aanwonenden of de mening van betrokken eilanders en toeristen etc.
We maken voor elk verzoek een gedegen belangenafweging. De gemeente en de provincie gaan over de benodigde vergunningen en over het beleid, wij bekijken het vanuit onze rol als natuurbeheerder.
Zo is en blijft Terschelling een fijne en mooie plek voor planten, dieren én mensen (van verschillend pluimage).
